Joanna | Aneta Kopacz

Zabolał ją brzuch. W biegu, między licznymi zajęciami, wpadła do lekarza. To miało być rutynowe badanie. Diagnoza: rak złośliwy z licznymi przerzutami. Dowiedziała się, że umrze w ciągu najbliższych trzech miesięcy. Pięcioletniemu synkowi obiecała, że zrobi wszystko, żeby żyć jak najdłużej. Walczyła dwa lata.

Joanna nie jest klasycznym zapisem odchodzenia i żegnania się ze światem, to raczej kameralna i czuła opowieść o najprostszych uczuciach, o byciu tu i teraz, o relacjach, uważności, epikureizmie w cieniu choroby. Powstała dzięki współdziałaniu Wajda Studio i Narodowego Instytutu Audiowizualnego. Michał Merczyński, do którego Aneta Kopacz przyszła z pomysłem filmu, wsparł reżyserkę na wczesnym etapie produkcji i zarekomendował ją w akcji crowfundingowej wspieramkulture.pl, która pomaga w organizacji społecznych zbiórek pieniędzy na cele kulturalne. Akcja zakończyła się sukcesem, zakładaną sumę, prawie 37 tysięcy złotych udało się zebrać w zaledwie miesiąc.

Joanna jest najczęściej nagradzanym dokumentem 2014 roku. Zdobyła ponad 20 nagród na prestiżowych festiwalach, między innymi Nagrodę dla Najlepszego Krótkometrażowego Filmu Dokumentalnego w Palm Springs i Nagrodę Publiczności na Warszawskim Festiwalu Filmowym. Prawdziwym ukoronowaniem była jednak nominacja do Oscara.

Film od początku cieszył się bardzo dobrą prasą w kraju i za granicą. „New York Times” podkreślał, że Joanna tworzy nową jakość w filmie dokumentalnym, przełamując dystans pomiędzy twórcą i bohaterem, z kolei „Washington Post” przewidywał, że Joanna jest najsilniejszym oscarowym zawodnikiem w kategorii dokumentów krótkometrażowych, a reżyserka Aneta Kopacz „tworzy portret osoby o wielkiej odwadze i wdzięku”. Redaktorzy „Indiewire” uzasadniali:

„Jest niezwykle intensywnym, głęboko ludzkim portretem ostatnich dni życia. Choć nie jest łatwy do oglądania, to z pewnością jest bardzo poruszający.”

Premiera filmu odbyła się 16 maja 2013 r. na festiwalu Planete + Doc Film Festival, a 8 maja nakładem wydawnictwa Znak ukazała się książka Chustka, oparta na blogu Joanny Sałygi.